Co jakiś czas mam dziwne wrażenie, że pewne wzorce i motywy zostały wyczerpane. Znamy już cały szereg zagrań reżyserów, doskonale wiemy, w którą stronę może skręcić dany romans i skąd wyskoczy kreatura w filmie grozy. Nadzieja Marii Sødahl także nie obiecywała sobą niczego rewolucyjnego. Ot, historia rozpadającego się związku, którego bezuczuciową egzystencję przerywa wstrętny nowotwór. Déjà vu, gdzieś to już wszyscy widzieliśmy. Coś jednak sprawiło, że z całego programu festiwalu Wiosna Filmów, zakupiłem bilet na właśnie ten twór. Czy było to spowodowane moją sympatią do kina skandynawskiego? A może znaną twarzą Stellana Skarsgårda? Nie wiem, ale okazuje się, że tak mocno wtórne na poziomie samego konceptu dzieło nadal potrafi mnie poruszyć.

Nadzieja wydaje się iść jak po sznurku. Najpierw otrzymujemy parę scen, udowadniających nam jak bardzo wyprana z miłości jest para głównych bohaterów, by potem onkolodzy wyłożyli na stół bezlitosną diagnozę – niemalże wyrok śmierci. Dalej również bez wielkich sensacji. Protagonistka Anja, dotknięta chorobą nowotworową, próbuje pogodzić się z tą sytuacją przy cichym, acz szczerym wsparciu męża i postanawia kontynuować leczenie, nie zważając na pesymistyczne prognozy. Następnie o całym zamieszaniu powiadomionych zostaje sześcioro (!) dzieci, ale ten temat został potraktowany raczej powierzchownie. Nie jest to bowiem film o rodzinie, lecz wiwisekcja doświadczonego związku z wyróżnieniem jego paradoksów, bólów i niedopowiedzeń.

Postawione naprzeciw siebie są więc dwa archetypy toczące od zarania dziejów wyczerpujący pojedynek – mąż i żona (choć Anja i Tomas nie funkcjonują w formalnym związku małżeńskim). Oboje nie są do końca szczęśliwi, a przy dalszym trwaniu trzyma ich tylko praca zawodowa, która zresztą stoi u nich na pierwszym miejscu w życiowej hierarchii. Maria Sødahl nie zdradza jednak zbyt wiele, jeżeli chodzi o przeszłość tej relacji, wszystko rozgrywane jest w sferze emocji, wyczucia i pustych spojrzeń. Co prawda, w miarę postępu fabuły, dowiadujemy się paru kluczowych informacji dotyczących popełnionych zdrad czy zaniedbań, ale nie o to w tym wszystkim chodzi. Reżyserka wie, że gdzieś głęboko pod warstwą urazy schowane zostało czyste uczucie i ucieka się do wielu brutalnych zagrywek, aby tylko je wygrzebać. Pomimo paru wyrzeczeń odbijających się na jakości filmu, osiąga zamierzony cel.

Zobacz inne

AVIVA – recenzja [10. Transatlantyk Festival]

PAJĄKI Z PAPIERU – recenzja [36. Warszawski Festiwal Filmowy]

MAINSTREAM – recenzja [36. Warszawski Festiwal Filmowy]

CZARNY NIEDŹWIEDŹ – recenzja [36. Warszawski Festiwal Filmowy]

Pomaga jej w tym doskonały aktorski tandem. 2019 rok stał się dla Stellana Skarsgårda powrotem do rodzimego kina. Po średnio udanej skandynawskiej koprodukcji Kradnąc konie w całości poświecił się norweskiej Nadziei i pokazał, że amerykańskie kino nie wyprało go z subtelności. Rola Tomasa wymagała od niego maksymalnego wyciszenia i empatii – minimum strony zewnętrznej, skupienie się na wnętrzu. Brzmi pretensjonalnie, ale wyszło bardzo autentycznie. Niemniej jednak, gdzieś na wysokości plasuje się prawdziwa gwiazda w postaci Andrei Bræin Hovig. To od jej roli zależał rzeczywisty artystyczny sukces filmu. To ona nie mogła przesadzić, to ona mogła wszystko zepsuć. Ale nic z tych rzeczy. Aktorka musiała nieustannie balansować na granicy emocjonalnych stanów. Rozpacz i beznadzieja biła się na wyczerpaniu z uzasadnioną złością, a na te afekty musiała jeszcze zostać założona maska w postaci spokoju, uśmiechu i niepewnego optymizmu. Uwierzcie mi, wewnętrzna wojna protagonistki jest tak głośna, że aż słychać niekontrolowane serie strzałów. Wielka rola dźwigająca na swych barkach cały scenariusz. To w dużej mierze dzięki tej Pani całość uniknęła banałów, potrafiąc czasem chwycić za serce.

Warty odnotowania jest również czas akcji, bo chcąc nie chcąc, Nadzieję uznać można za film świąteczny. Swoją drogą bardzo oryginalny i sensowny. W przeciwieństwie do kultowego Kevina samego w domu Chrisa Columbusa czy absolutnie czarującego To wspaniałe życie Franka Capry, dzieło Marii Sødahl nie bawi się w przesładzanie i emocjonalny szantaż. Mimo tego, trudno mu odmówić zachowania wigilijnego klimatu, po prostu rodzinne akty zostały w odpowiedni sposób stonowane, nie odbiegając od racjonalnych wyobrażeń naszych interakcji z innymi domownikami. Ponadto dzięki zastosowaniu wyraźnego podziału na tytułowe sekwencje odpowiadające danemu dniu, film wyrywa się na fotofiniszu ze szponów stylu zerowego.

Może cała ta recenzja nie brzmi jakoś superpozytywnie, a ewidentnych zalet próżno szukać w stosie delikatnego przeciętniactwa, ale ja naprawdę odczuwam satysfakcję z tego seansu. Nie odmienił on mojego życia, ale potrafił zainteresować od początku do końca (z małymi przerwami na łyk bawarki). Konsekwentnie rozwijał on relację głównych bohaterów, nie stał w miejscu, a towarzyszący fabule smutny, mało optymistyczny ton jakimś cudem zostawił mnie z tytułowym uczuciem. Nadzieją na to, że nie trzeba przenosić gór, aby nakręcić wartościowy film niezależny.

ZWIASTUN