American Utopia jest dokładnie tym, czego wielu widzom w tym momencie potrzeba. Fascynująca fuzja kina, teatru i koncertu, w której David Byrne (w doskonałej formie), oprócz najwyższej jakości rozrywki, dotyka wielu ważnych, społecznych problemów. Przygotujcie się na prawie dwie godziny wyjątkowego show, w którym zespół byłego lidera Talking Heads za pomocą muzyki, i nie tylko, próbuje nas chociaż odrobinę zbliżyć do tytułowej utopii. Całość reżyseruje Spike Lee, co samo w sobie świadczy o wspomnianym już społecznym zaangażowaniu.
Piękno tego filmu zaczyna się już na etapie konceptu. Pusta scena na Broadwayu, z trzech stron zasłony, muzycy wraz z przymocowanymi do siebie instrumentami pojawiają się na scenie, tańczą boso, grają i śpiewają, tworząc jedyne w swoim rodzaju przeżycie. Coś o tym wiem, bo w 2018 roku miałem okazję uczestniczyć w koncercie z trasy American Utopia, kiedy zespół odwiedził Polskę. Trafiłem tam, nie mając żadnych oczekiwań, ponieważ nigdy nie słuchałem muzyki Davida Byrne’a. Koncert okazał się jednym z najlepszych koncertów, w jakich miałem okazję uczestniczyć i oglądając ten film, można mieć namiastkę tego, co można było zobaczyć na żywo. Na pewno jedną z rzeczy, które czuć w obu przypadkach, są niezwykle żywe reakcje publiczności. Niesamowita energia zespołu i publiczności jest czymś, co wydaje mi się wyjątkowo cenne w czasie, kiedy możliwości takich spotkań są bardzo ograniczone. American Utopia ewoluowała przez te dwa lata, oferując odbiorcom jeszcze więcej. W wersji filmowej show Davida Byrne’a jest bardziej społecznie zaangażowane i wizualnie dopracowane. Pomysł zarejestrowania tego wydarzenia w formie filmu w swojej zapewne najlepszej formie był strzałem w dziesiątkę.
David Byrne przeplata utwory krótkimi historiami, które między innymi zachęcają do głosowania w wyborach, pokazując na przykładzie publiczności jak mały procent uprawnionych do tego rzeczywiście głosuje. Jednym z najbardziej poruszających fragmentów filmu jest moment, kiedy Byrne i jego zespół wykonują utwór Janelle Monae Hell You Talmbout, w którym przypominają imiona osób zamordowanych na tle rasowym. Tutaj też pojawia się być może największa ingerencja reżysera, czyli montaż pokazujący zdjęcia wspomnianych w utworze osób i wielu innych, również ofiar głośnych wydarzeń z USA z tego roku.
Cały koncert uchwycony przez Spike’a Lee jest bardzo angażujący. Na scenie ciągle się coś dzieje, niezwykłe choreografie doskonale dopełniają kolejne utwory, a całość pokazywana jest widzowi z wielu ciekawych perspektyw. Spike Lee umieszcza kamerę na przykład nad sceną, pokazując z góry niezwykłe taneczne schematy wykonywane przez muzyków. Z materiałów towarzyszących filmowi możemy się dowiedzieć, że ten pomysł narodził się, gdy reżyser zobaczył jeden z koncertów z trasy American Utopia, siedząc na wysokim miejscu na balkonie. Od początku widać, że również pod względem reżyserii wszystko jest dokładnie przemyślane, a kolejne kadry znakomicie zgrywają się w całość. Wizualnie show Davida Byrne’a jest zachwycające i doskonale ogrywa przestrzeń pustej sceny, bawiąc się cieniami, perspektywą i wykorzystując technologiczne możliwości, które na przykład umożliwiają oświetlenie każdego z dwunastu muzyków w ruchu, śledząc ich dynamiczne taneczne układy za pomocą specjalnych diod.
W zwiastunie show David Byrne mówi:
„Co jeśli moglibyśmy pozbyć się ze sceny wszystkiego oprócz tego, na czym nam najbardziej zależy? Bez kabli i przewodów, co by nam zostało? Cóż, zostałby zespół oraz publiczność, i właśnie tym jest American Utopia.”
Jak widać, właśnie to wystarczyło, by stworzyć niezwykłe, jedyne w swoim rodzaju wydarzenie, które dzięki współpracy ze słynnym reżyserem zostało uwiecznione w formie filmu, zyskując nowe artystyczne wartości i możliwość dotarcia do szerszej publiczności. David Byrne: American Utopia jest filmem, który przyniesie widzom na całym świecie masę wartościowej rozrywki oraz chwilę refleksji. Czy to w formie koncertu, spektaklu na Broadwayu czy filmu, jeśli tylko macie okazję zobaczyć najnowszy projekt Byrne’a, skorzystajcie — na pewno nie będzie to stracony czas!
Recenzja
Moja ocena filmu:
-
David Byrne: American Utopia